Cóż to był za rok! Brexit, Trump, Syria, Kaczyński, Macierewicz, kryzys grudniowy, kryzys migracyjny, uchodźcy, zamachy. Brzmi jakby Billy Joel układał kolejną zwrotkę do “We didn’t start the fire”. Działo się też w świecie gier: rewizje sprzętowe, rzeczywistość wirtualna, zapowiedzi nowej konsoli, mnóstwo świetnych tytułów, rozmaite afery i emocje. Doskonałe podsumowanie roku z perspektywy growej znajdziecie na Eurogamerze i Polygonie. Miłym polskim akcentem było zauważenie przez “Politykę” gier wideo i utworzenie w Paszportach Polityki kategorii Kultura Cyfrowa – wśród nominujących znajdziecie parę nazwisk które pojawiały się na Jawnych Snach, w tym Pawła Schreibera i niżej podpisanego.

Żeby nie zanudzić osobistymi wtrętami, skróćmy je do minimum: w 2016-tym działo się. Siłą rzeczy oznaczało to mniej czasu na granie, o pisaniu już nie wspominając. Co powiedziawszy, udało się jednak parę rzeczy zdziałać: wspomnieć Terry’ego Pratchetta w rocznicę jego śmierci (jeśli mielibyście przeczytać tylko jeden mój tekst w tym roku, to niech to będzie ten), zrecenzować “Hyper Light Drifter”, opowiedzieć historię biblioteki Flixel, a także porozwodzić się trochę nad mechanicznym Sercem z “Dishonored”. Do tego jeszcze dwa artykuły zamówione do Kompendium Neo+Retro, które niestety padło zanim się ukazało – pierwszy z nich przytuliła Polygamia, drugiego na razie nie miałem motywacji by dokończyć. Całość uzupełnia dwanaście felietonów okołogrowych na wspomnianej Poly plus parę tekstów na Jawnych, gdzie w tym roku czuję się nieco jak zarządca masy upadłościowej.

Na początku 2016 pograłem sobie trochę w “Sunless Sea”, nie pod żaden artykuł, tylko po prostu dla przyjemności – i świetnie się przy tym bawiłem. Również w styczniu nabyłem “Darkest Dugeon”, które wciągnęło mnie na kolejnych kilka miesięcy. To naprawdę fantastyczna gra, gdzie dodatkowo bawią mnie paralele z zarządzaniem zespołami IT, czym zajmuję się zawodowo. Wysmakowana wizualnie, bardzo lovecraftowska w stylistyce, kojarzy się trochę z komiksami Mignoli i Oeminga – więcej przeczytacie tutaj.

Z tych czy innych względów na wiosnę sporo grałem na komórce, głównie nadrabiając gry z poprzednich lat: “80 Days” (niby powinno, a nie wciągnęło), “Machinarium” (prześliczna rzecz od braci Czechów) i “Out There: Ω Edition”, które bardzo mi się spodobało. Po części to kwestia DNA współdzielonego z “Faster Than Light”, niespieszny model rozgrywki nie wymagający zręcznościowego klikania i główkowanie jak poradzić sobie z ograniczonymi zapasami w ograniczonej przestrzeni małego stateczku. W znacznej mierze zaś nastrój rodem z science-fiction mojego dzieciństwa, samotny człowiek wobec ogromu i piękna niezmierzonego wszechświata. Urzekła mnie oprawa audiowizualna “Out There” i dziwaczne dialogi z obcymi rasami, teraz to jedna z gier które zawsze mam na telefonie.

Kwiecień to fantastyczny “Hyper Light Drifter”, którego największą wadą jest dla mnie to, że nigdy nie ukaże się na Vicie, gdzie pasowałby idealnie. Szkoda. Maj to moment powrotu do Game Boya, czego rezultatem było katowanie “The Legend of Zelda: Link’s Awakening” na emulatorze na PSP, bo przy gameboyowym ekraniku LCD mogą oczy wypłynąć. Przy okazji udało mi się wreszcie ustawić na nim takie kolory jak chciałem, to znaczy stosowne odcienie zielonego.

Późny maj i czerwiec to z kolei szerzej niezauważone i zdecydowanie niedocenione “Stories: The Path of Destinies”, o którym, co ciekawe, dowiedziałem się z recenzji na Polygamii. Koncept trochę podobny do gier z serii “Zero Escape” (o drugiej części pisałem tutaj, o trzeciej będzie dalej) – eksploracja całej przestrzeni zdarzeń, gdzie skompletowanie jednej gałęzi drzewa decyzyjnego odblokowuje informacje potrzebne w innej. Tyle że zamiast na grę logiczną i visual novel nałożono to na bijatykę w baśniowych klimatach – co akurat jest chyba najsłabszą częścią “Stories”. Na plus można za to policzyć narratora i zabawę konwencją baśni, całość jest oryginalna, pomysłowa i niedroga, więc zdecydowanie warto. Poleca się.

Gdzieś w tym czasie grałem też (i nadal grywam, tylko rzadziej) w “Bastion“ i “Risk of Rain“ na Vicie. Co ciekawe, obydwa tytuły weszły mi tam o wiele lepiej niż na PC: w teorii większy ekran i myszka powinny działać na ich korzyść, a jakoś bardziej smakowały mi na Vicie. To samo wrażenie miałem też grajac w “Super Meat Boy“. Nie jest to może najmocniejszy argument za Vitą (granie w pecetowe indyki na PSV, ekran mniejszy, za to drożej, hmm) – jednak subiektywnie bardziej podobają mi się właśnie na tej platformie. De gustibus i co nam pan zrobi?

Latem zahaczyłem “Oxenfree” i ”Duskers”, oba tytuły są bardzo ciekawe, ale z tych czy innych względów nie miałem czasu się zagłębić, a wyrwany z klimatu nie dałem rady potem do nich wrócić. Zapewne w jakiejś wolniejszej chwili spróbuję ponownie. Nadgryzłem też “Curious Expedition” i podobnie jak to było z “80 Days”, w teorii powinno bawić, a znudziło. Zupełnie nie rozumiem czemu tak się stało, bo wszystkie składniki niby są na miejscu: eksploracja, rouguelike, klimaty awanturniczo-przygodowe, ładne piksele. A nie zachwyca, jak Słowacki.

Gdzieś w sierpniu na wyprzedaży Sony nabyłem “Axiom Verge”, na temat którego kolega z pracy piał mi peany od początku roku. Cóż, jako że ciągle jeszcze nie mam PS4, skusiłem się na tę grę dopiero gdy wyszła wersja na Vitę. I, cholercia, jaka to dobra rzecz jest, to nie macie pojęcia. Bardzo klasyczna metroidvania w klimatach sci-fi, z rozpikselowaną grafiką w stylu retro (te kafelki! ta paleta!), fantastyczną muzyką (rewelacyjny chiptune’owy soundtrack), niezłą fabułą (sic! niby potrzebna jak w porno, a jest i daje radę), mnóstwem sekretów do znalezienia i pomysłowymi elementami pogrywającymi z konwencją (hakowanie rzeczywistości – jak zagracie, zrozumiecie). A wszystko to zrobił jeden człowiek, Thomas Happ, na dodatek inwestując własne pieniądze i walcząc z ciężką chorobą dziecka w międzyczasie. Dostępna jest w zasadzie na wszystko (PlayStation 4, PlayStation Vita, Microsoft Windows, OS X, Linux, Xbox One, Wii U, inteligentną pralkę, internetową lodówkę, mikser do kawy), więc jeśli tylko macie wolnych parę groszy, kupcie ją i ręczę że będziecie się dobrze bawić. Przy okazji zaś wesprzecie człowieka którego warto wesprzeć, choćby po to żeby zobaczyć co następnego zrobi.

We wrześniu wziąłem się na porządnie za “1979 Revolution: Black Friday” do którego pracę domową w postaci odświeżenia rozmaitych książek o Iranie odrabiałem prawie od początku roku. Choć widać po tej grze ograniczony budżet, to zdecydowanie warto – zwłaszcza w tandemie z “The Cat and the Coup” (tekst Pawła do przeczytania tutaj). Chciałbym kiedyś doczekać gry wideo opowiadającej o naszej historii najnowszej w równie zniuansowanej i wyważonej formie. Zważywszy jednak podejście do polityki historycznej w naszym kraju marne szanse… ach, dość o tym, bo wejdziemy na śliski grunt.

Październik i listopad to “Zero Escape: Zero Time Dilemma” na PS Vita – fajne, ale wtórne względem dwójki, powielające wszystkie jej słabe strony (irytujące postacie, przekombinowana fabuła), w dodatku łamiące niektóre wcześniej ustalone reguły tego świata. Ogólnie rzecz biorąc, gra całkiem znośna, ale po znakomitej “Virtue’s Last Reward” – rozczarowanie.

W listopadzie z uwagi na wczesne wieczory, fatalną pogodę i ogólne fuj grałem ciut więcej. Przeszedłem znakomite “ᗢ”, jak dla mnie najlepszą darmową grę tego roku. Nie zdążyłem napisać recenzji, ale zrobię to na początku 2017-ego, bo uważam że to tytuł w który powinien zagrać każdy gracz ceniący sobie nastrój i wpływy klasyków.

Zachęcony komentarzem na Jawnych zacząłem “Inside”, ale im dalej w ten las, tym mniej mi się podobało. Po obejrzeniu zakończenia odechciało mi się nawet recenzować. Zahaczyłem “Life is Strange” na PS3, ale odciągnęły mnie od niego rozmaite rzeczy i chyba będę musiał rozpocząć tę przygodę od nowa. Zachęciły mnie recenzje “Tyranny”, które wdrożyło jeden czy drugi patent który wymyśliłem dawno temu, fantazjując na temat wyśnionego erpega co to bym go chciał kiedyś stworzyć – ale sama gra znużyła mnie powtarzanymi bez końca walkami i jakimś takim mało ciekawym światem.

Grudzień zaś to był czas zmian i powrotu syna marnotrawnego do świata pecetowego grania po prawie dekadzie grania na konsolach. Z tych czy z innych względów zakupiłem bowiem laptopa wyposażonego w procesor i7, dysk SSD oraz kartę graficzną GeForce GTX 1060 – po czym okazało się że chodzi na nim absolutnie wszystko co wyszło na przestrzeni ostatnich lat, w FullHD, na najwyższych detalach i tak płynnie, że nie wiem ile klatek na sekundę. Steam sam instaluje patche, poprawki i sterowniki, więc moja interakcja z systemem operacyjnym ogranicza się w zasadzie do włączenia trybu Big Picture i grania. Czym prędzej kupiłem i zainstalowałem “Tales of Borderlands”, wszystkie “Wiedźminy” i “Dark Souls”, “Dishonored”, “Mirror’s Edge”, “Tomb Raider”, “Spec Ops: The Line”, “Ori and the Blind Forest”, “Far Cry 4” oraz wiele innych rzeczy, płacąc za to odpowiednik jednej gry na PS4 (ok. 300PLN), po czym wziąłem się za granie. Fascynujące, jak lekki piętnastocalowy laptop jest w stanie uciągnąć wszystko to do czego niedawno potrzebowałem PlayStation 3, tylko w wyższych rozdzielczościach i z o wiele krótszymi czasami ładowania (!). Wniosek praktyczny: PlayStation 4 kupię już wyłącznie dla exclusive’ów, co oznacza że zakup ten po raz kolejny odsunął się w czasie na bliżej nieokreśloną przyszłość. W “Dark Souls 3” mogę teraz spokojnie zagrać na PC, to samo dotyczy odświeżonych nowych “Tomb Raiderów” i “Dishonored 2”. Chwilowo cierpię tylko na dylemat osiołka i żłobów – w co nie wsadzę pyska, to za chwilę korci drugie. W efekcie FOMO, ADHD i skakanie od sasa do lasa, kwadrans w to, pół godziny w co innego, chaos i masakra.

Grudniowego szaleństwa nie biorę w zatem pod uwagę składając listę najulubieńszych gier roku. Znajdują się na niej tylko rzeczy w które miałem czas wgryźć się głęboko i starannie. Podium zwycięzców:

• Darkest Dungeon (PC) – numer 1 i tyle, co potwierdza milion sprzedanych egzemplarzy,
• Axiom Verge (Vita) – wysoka nota za grywalność i inspiracje klasykami,
• 1979 Revolution: Black Friday (PC) – wysoka nota za wyważone ukazanie trudnej historii i walory dydaktyczne,

oraz rekomendacje:

• Stories: Paths of Destinies (PC) – warto za oryginalny pomysł i estetyczne wykonanie, mimo ograniczeń warstwy rozgrywki,
• Hyper Light Drifter (PC) – warto za całokształt, szkoda tylko że nie ma na Vitę,
• ᗢ (PC) – najlepsza darmowa gra roku, uwierzcie mi na słowo.

Brawa, oklaski, confetti. Pamiętajcie, że to moja prywatna top lista – obiektywnie możliwe że w 2016-tym roku znalazłyby się lepsze gry, ale czego nie widziałem, tego nie ma.

Gdzieś w tym roku ukazał się czwarty akt “Kentucky Route Zero”, którego koniec końców nawet nie włączyłem. Nie zrozumcie mnie źle, uwielbiam KRZ za nastrój, estetykę i wielopoziomowe nawiązania kulturalne, ale częstotliwość z jaką pojawiają się kolejne odcinki powoduje, że za każdym razem powienienem przejść poprzednie, żeby pamiętać co się wydarzyło. Przejdę sobie całość w 2018-tym jak wyjdzie ostatni epizod.

Sporo też było w 2016-tym tytułów które zacząłem, a których nie dałem rady nie tylko skończyć, ale nawet porządnie rozgrzebać, najczęściej z uwagi na tak zwane życie.

“Zubmariner”, “Oxenfree”, ”Duskers”, “Life is Strange” – wszystko to znakomite, oryginalne i pomysłowe gry, niestety wymagające czasu, czyli waluty o którą w dzisiejszych czasach coraz ciężej. Podobnie z “Dark Souls 3”, rzecz jest piękna, ale albo ja tak odwykłem od poziomu trudności z From Software, albo jakaś trudniejsza jest od poprzedniczek, bo na razie, wstyd przyznać, ciągle baruję się z pierwszym bossem.

Do tego jeszcze dochodzą gry zbyt drogie lub exclusive’y. Przykro mi bardzo, zarabiam w Polsce, cena trzysta złotych za grę kojarzy mi się z najgorszym okresem lat dziewięćdziesiątych. A jeżeli do czegoś potrzebna jest konkretna platforma której nie mam – no cóż, po prostu w to nie zagram. Tak że “Bloodborne” i czwarty “Uncharted” muszą jeszcze chwilę zaczekać.

W rok 2017-ty wchodzę zatem z toną zaległości, kilkunastoma nadgryzionymi grami i miłą świadomością, że co by się fajnego nie ukazało, to mój nowy sprzęt to pociągnie. W pierwszych miesiącach planuję jednak zamknąć oczy, zatkać uszy, omijać sklepy i strony o grach, żeby nie dokładać nowych rzeczy na kupkę wstydu. W zasadzie mogę przestać zaglądać do internetu, zamknąć w chatce na skraju lasu i grać w starsze tytuły, które ominęły mnie z uwagi na brak stosownego sprzętu. Parę rzeczy dokończę, paroma na spokojnie się pobawię, zobaczę jak wychodzi mi wylogowanie się z konsumpcyjnego pędu.

Nieco niepokoi mnie tylko, że z każdym kolejnym rokiem coraz ciężej mi wykrzesać z siebie entuzjazm wobec nowych gier, nowych konsol i nowych trendów. W tym roku zamanifestowało się to między innymi napadami nostalgii retro, powrotami do ZX Spectrum, Amstrada i Game Boya, gmeraniem w Pico-8, zakupami książek o starych komputerach. Może to oznaka dziadzienia i czas ustąpić łamów młodszym i bardziej podekscytowanym?

Tak czy owak, życzę wszystkim udanego growego roku 2017.