Już jestem, po drzemce i kawie. Czas dopowiedzieć zaczętą kwestię do końca.

Jak się już zapewne zorientowaliście, nie pean to, wbrew pozorom, a elegia. Chwaląc CD Projekt za to, co wniósł najfajniejszego, w gruncie rzeczy śpiewam żałobną pieśń, żałując świtu, który nie rozkwitł w jasny dzień. Firma Marcina Iwińskiego i Michała Kicińskiego zdobyła się na piękny, romantyczny zryw, i rzeczywiście przez czas jakiś narzucała ton na polskim rynku. Dziś gra rolę poślednią, a standardy wyznaczają, niestety, filie zachodnich i wschodnich korporacji.

Piszę o grach wideo od ponad dekady, to w świecie tego medium epoka. Widziałem, jak krzepła magma, jak z partyzanckiego chaosu wyłaniała się względna normalność, jak formował się dzisiejszy rynek. I muszę Wam, kochani, powiedzieć, że gdyby nie pewna polska firma, dziś bylibyśmy – już od lat – niemal w całości li tylko podrzędną zamorską kolonią Wielkich Wydawców Gier, postrzegających nas jako frajerów do wycyckania. Rynkiem zbytu, niczym więcej.

Nie mam wątpliwości (choć chętnie poznam Wasze, śmiało! :)), że za punkt zwrotny należy uznać polską premierę „Baldur’s Gate”. Pamiętacie? To były czasy CD-ROM-ów (1999), gra mieściła się na bodaj pięciu płytach (szukam wzrokiem oryginalnego wydania na półkach, niestety, klęska obfitości – jeśli cudem jakimś znajdę, zweryfikuję tę liczbę), zapakowanych w osobny futerał – nie, to nie było wtedy standardem, często w wielkich kartonowych pudłach znajdowaliśmy oprócz powietrza tylko CD-ROM w zwykłej białej koszulce i zgrzebną instrukcję, jak zainstalować program.

CD Projekt poszedł na całość. Pamiętam poradnik w formie książki, mapę, chyba jakieś inne jeszcze drobiazgi, ale mniejsza o to – najważniejsza była polonizacja. POLONIZACJA właściwie, duże litery nie są tu od rzeczy. Głosów użyczyli wybitni aktorzy: Gabriela Kownacka (odeszła ledwie przed miesiącem, co za strata), Piotr Fronczewski, Jan Kobuszewski, Krzysztof Kowalewski, Marian Opania, Jan Piechociński, Wiktor Zborowski. Oczywiście polska fonia pojawiała się tam, gdzie angielska w oryginale, dialogi w grze pozostały siłą rzeczy tylko w formie tekstowej, ale i od strony edytorskiej, o ile dobrze pamiętam, było to wydawnictwo na poziomie.

Gabriela Kownacka
(fot. Grażyna Gudejko, www.gudejko.pl)

Szokiem było nie tylko zatrudnienie fachowców z najwyższej półki do produktu z półki powszechnie postrzeganej jako niska (wiecie: gry komputerowe jako prymitywna rozrywka dla dzieci i infantylnych plebejskich półgłówków – tak wtedy odbierano to medium). Szokiem było już to, że polski wydawca w ogóle zdecydował się ponieść koszty tłumaczenia tak obszernej tekstowo gry!

Krótko mówiąc, to był nokaut. W dodatku owa bezprecedensowa inwestycja w jakość okazała się nie pochopnym sarmackim gestem, ale spektakularnym sukcesem. To, że dziś gra w polskiej wersji językowej jest zasadniczo standardem – choć, niestety, nie w każdym przypadku – jest w jakiejś mierze pokłosiem tamtej pionierskiej inicjatywy CDP. To także CD Projekt wprowadził tradycję bogatych wydań standardowych, przypominających, bywa, rozmachem światowe edycje kolekcjonerskie – swoją drogą, „Wiedźmin 2” pod tym względem zapowiada się na kolejny precedens.

A teraz wyobraźcie sobie, że nie było CDP. Że „Baldur’s Gate” wydał, powiedzmy, taki chociażby LEM. Plejada najlepszych aktorów? Obszerny poradnik, gadżety? Dajcie spokój. W roku 1999 skończyłoby się pewnie na krążkach w koszulkach i na kartce z ostrzeżeniem o epilepsji na okrasę. Kownacka? Fronczewski? Wolne żarty. Wątpię, by zdobyli się choćby na tłumaczenie kinowe.

Viconia de Vir, bohaterka „Baldur’s Gate” (neutralna zła, kobieta, drow, kapłan), obdarzona głosem przez Gabrielę Kownacką

„Czas dopowiedzieć zaczętą kwestię do końca” – ha! Cenna lekcja pokory dla pochopnego w deklaracjach autora tych słów. Znów nie dobrnąłem do „Wiedźmina” i Marcina, a liczba znaków rośnie (hej, nie tak miało być, planowałem bardziej filigranową formę!). Muszę odśnieżyć obejście i odpompować studnię, ale to dobrze, to ma sens; prosta fizyczna praca rozjaśnia myśli. Może przy kolejnym podejściu wreszcie „dopowiem do końca”. Oby.