Nie jestem pewien, nie mam jasności, ale też ja w te dni nie mam jasności wobec czegokolwiek, czy powinienem o tym pisać. Ale jeśli tak, to przecież tylko w Snach. To, chcę wierzyć, miejce osobne jednak; tu można więcej, bardziej obok, ponad, ryzykowniej. Obawa jest, bo jest zawsze, gdy człowiek się bardziej publicznie odsłania, ale jakie ma ona znaczenie, gdy i tak brak alternatywy. Muszę wreszcie coś napisać, ostatni głos w Snach rozbrzmiał przedwczoraj, dłuższej przewry nigdy nie było i być nie powinno, to nieprofesjonalne, a standardy jakieś trzeba trzymać, psiakrew, bez względu na aurę.

Czuję się odpowiedzialny za to miejsce, a kawaleria nie nadciąga, ni cholery nie słyszę echa kopyt i złotych sygnałówek. Siadaj do klawiatury, ty zbolała kupo mięsa, i pisz, pisz, może nawet się tak wciągniesz, że zapomnisz na chwilę, jak cię mdli, jak rozpada ci się głowa. Ta sytuacja to klasyczny szachowy zuzgzwang, nie ma innego wyjścia z tego narożnika jak przez strefę możliwego ostrzału.

Muszę pisać, a pisać mogę tylko o jednym, bo tylko o jednym myślę. Gorzej, nie myślę nawet, ja tylko biernie postrzegam, rejestruję, na żadną kreatywną myśl nie jestem w stanie się zdobyć w te dni. Umysł mam popękany, każda myśl wycieka ledwie się zalęgnie, mogę tylko próbować złożyć w całość myśli już kiedyś pomyślane, odciśnięte koleinami w pamięci jak wypalone w glinie, na nic innego nie ma siły. A żeby to w miarę dobrze zrobić, żeby to miało sens, było fair wobec Czytelnika, to się nie da ugryźć tematu na pół gwizdka. Zanim Wam opowiem, jak wykorzystuję gry, by radzić sobie z bólem, muszę niestey się przedstawić jako tzw. weteran, i to szerzej niż w dwóch zdaniach. A tak się składa, że jestem w omawianej dyscyplinie doświadczonym zawodnikiem wagi ciężkiej, z długą listą przeklętych achievementów na koncie; zasadniczo wiem, o czym mówię. A mówię to BTW bez jakiejkolwiek satysfakcji, raczej ze stoicką rezygnacją, ton look at me! w poprzednim zdaniu miał w zamierzeniu mienić się ocieniami gorzkiej autoironii, bo to żaden splendor czy osiągnięcie, chętnie bym się tych doświadczeń zrzekł, mimo że zrzekłbym się w ten sposób części siebie; to jednak bez dwóch zdań jakoś formuje człowieka. I nic w tym wyjątkowego, bodaj każdy przez ten koszmar przechodzi w jakimś zakresie, swoją własną ścieżką; to przecież cała groza i esencja samsary: każde szczęście jest ulotne, każdą z tych ulotności wieńczy silniejsze od niej cierpienie. W moim przypadku jest to może tylko o tyle – o ile – wyjątkowe, że ja chcę pisać o bólu i radzeniu sobie z nim w kontekście gier.

Jak już widzicie – a widzicie, skoro nawet ja to widzę – kiepsko panuję dziś nad formą. Zdania się rozłażą w jakiś kolejny monolog Molly, ale nie mam siły tego redagować, sorry. Kto chce brnąć dalej, musi się sprężyć i jakoś na bieżąco porządkować w głowie tę rozchwianą strukturę, by objawił się sens. Jakiś jest, w końcu buduję ten tekst, jak już mówiłem, na przetrawionych przemyśleniach z okresów, gdy byłem w lepszej kondycji niż dziś – wypalony chemicznym kacem po żarciu różnych świństw, które miały stawiać blokady na zbyt aktywnych ścieżkach neuronowych prowadzących do ośrodka bólu. No to jedziemy.

Żółty alarm. To jest sygnał do paniki dla leszczy. Gdy amatorzy już sięgają w panice po proszek, mnie nie ma prawa zadrżeć ręka. To jest faza, gdy ból jest na tyle wyraźny, że stanowi dyskomfort, ale daleko mu do natężenia, gdy obala na deski. Nie powiem, że sięganie po chemię na tym etapie to frajerstwo. Gdybym był każualem, któremu podobne sytuacje zdarzają się od święta, to bym się nawet nie wahał. Jako długodystansowiec, który ma za sobą niejeden taki maraton, wiem już jednak, że trzeba się oszczędzać. Żółty alarm trzeba odnotować kątem świadomości, ale nie reagować – zawsze jest szansa, że burza się rozejdzie. Najważniejsze to wyczuć moment graniczny, pomarańczowy, gdy łeb jeszcze nie pulsuje jak migający czerwienią kogut, bo wtedy jest już za późno, no i po diabła się męczyć.

Nie można przesadzać z chemią, bo w efekcie, primo, człowiek chce się wyrzygać na lewą stronę (to jest często chłodna kalkulacja: mniejszy ból czy mniejsze mdłości i ogólne poczucie rozbicia, wydrążenia), secundo, to jednak szkodzi. No i o płodozmian trzeba dbać. Na zdrowy rozum, ładowania w siebie cały czas, powiedzmy, paracetamolu, grozi przegrzaniem jakiegoś czułego na to świństwo organu. Pamiętam doniesienie o chłopaku, który przesadził i w efekcie szpik przestał mu produkować krwinki, nieodwracalnie. Bezpieczniej przeplatać te ciągi ciągami na ibuprofenie. Raz solpadeine, raz saridon (niby zwykły parac, za to z fajną, ale mocno toksyczną wkładką), raz ibuprom, czasem jakaś kodeina, choć raczej jako dressing, bo sama w sobie, choć opiat, częściowo metabolizowana w morfinę, zaskaukująco mało skuteczna – lepsza w duetach. Od opiatów mądrzy ludzie, którzy swoje widzieli i zapomnieli już nawet imiona dawnych kumpli pozbawionych rozsądku lub szczęścia – trzymają się z daleka. Ketonal, w niektórych przypadkach niebiańsko skuteczny – tylko na bardzo ciężkie chwile. Drogi, niebezpieczny, mam po nim przemarsz słoni przez klatkę piersiową. Etc., etc. Są techniki, można sobie jakoś radzić, choć zawsze jest jakaś cena.

Wiem, że piszę o rzeczach, które wielu z Was dobrze zna, to w końcu, jak się rozejrzeć, zaskakująco powszechny sport. No ale musiałem powiedzieć to na głos. Abyście wiedzieli, że ja też wiem, i żeby puenta tego tekstu wybrzmiała należycie.

Żyjemy we wspaniałych czasach. Łebscy nauklowcy syntezują w swych laboratoriach cuda, za które człowiek w najgorszych chwilach byłby gotów oddać pół życia. Kiedyś było inaczej. Kiedyś nie było tych proszków. Nigdy w życiu nie bolało mnie tak obłędnie, obezwładniająco, upokarzająco mocno, jak w dzieciństwie. Dziś od razu zbijam impuls chemią, nigdy nie daję mu wzbić się tak wysoko jak wtedy. I nigdy nie trwa to aż tak długo.

Leonard Cohen śpiewa „Historię Izaaka”

To były koszmarne bóle głowy. Jeszcze dziś czasem o nich śnię, true nightmare. Nie mam pojęcia, jak ten dzieciak mógł to znieść. Całe noce i dnie, i żadnych skutecznych pastylek. Pamiętam, że jedynym hamulcem przed wyskoczeniem z okna mieszkania w gierkowskim bloku przy ulicy Robotniczej w Elblągu, by to wreszcie skończyć, było głębokie przekonanie, że mamie bardzo by się to nie spodobało.

Takie coś zostawia ślad, nie może być inaczej. W tamtym chłopcu zrodził głęboką, instynktowną nieufność do religii monoteistycznych z ich ideą Boga stwórcy odpowiedzialnego za ten cudowny świat. Jeszcze nie potrafiłem tego zwerbalizować, ale już wiedziałem to, co dziś wypowiedzieć już potrafię: nie wierzę w Boga jedynego, stworzyciela nieba i ziemi etc. – i lepiej dla niego, że go nie ma, bo gdyby był, chętnie postawiłbym gnoja przed trybunałem stanu, oskarżając o zbrodnie przeciw ludzkości en bloc, a przeciw tamtemu dziecku, którym byłem, w szczególności. Ujmę to tak: nigdy nie akceptowałem żywego w niektórych kulturach prawa rodziców – jeśli tak postrzegać tę teologiczną relację – do totalnego decydowaniu o losie swych dzieci, w tym o ich cierpieniach lub nawet śmierci. Znacie „Story of Isaac” Leonarda Cohena, barda mej licealnej młodości? „You who build these altars now to sacrifice these children, you must not do it anymore”? Ten song dobrze to wyraża.

Jak kilkulatek rozumiałem to, co wiele lat później, z typową dla siebie powściągliwością, wyraził w jednym z wywiadów David Attenborough. Otóż sir David, spytany o kwestię wiary, odparł, że co prawda nie jest tak radykalny w poglądach jak jego przyjaciel Richard Dawkins, ale gdy słyszy o koncepcji Boga, który jakoby stworzył świat, gdzie zresztą wciąż ma coś do powiedzenia, przypomina sobie spotkanego kiedyś afrykańskiego chłopca. Dzieciaka, któremu pasożyt wgryzł się w gałkę oczną i zjadał ją od środka.

Są poziomy bólu, czy to fizycznego, czy czystej egzystencjalnej rozpaczy płynącej z krystalicznej świadomości niczym nie usprawiedliwionej grozy, które obalają wszelkie teologie ładu. I które wyją o jakieś znieczulenie – jakkolwiek, czymkolwiek, za każdą cenę.

Z perspektywy lat nie mam wątpliwości, że doświadczenia dzieciństwa wpłynęły silnie na mą tendencję do zatracania się w eskapistycznych aktywnościach. Z jednej strony były książki: konstrukty światów budowanych na zasadach wewnętrznej harmonii, gdzie wszystko spajał nadrzędny sens, dobro triumfowało, zło ponosiło karę i rozpływało się w nieistnieniu. Tomek Wilmowski i pan Smuga zawsze ratowali Sally i kończyli przygodę słodkim happy endem. Z drugiej strony były to studnie zapomnienia, w których mogłem na jakiś czas utonąć. Dzieciak, który zderzył się z koszmarem niczym z najgorszych wizji piekieł, mógł z jeden strony rekonstruować dzięki tym lekturom poczucie ogólnego sensu i ładu świata, z drugiej – mógł się znieczulić.

Dokładnie to samo oferowały mi gry. Zacząłem od szachów, jeszcze w podstawówce, dość głęboko w to wszedłem – grałem w klubie, wyjeżdżałem na turnieje i zgrupowania etc. Każda gra – a zatem i gra wideo – to miniaturowe uniwersum oparte na janso określonych regułach. Oaza harmonii i przewidywalności, z racjonalnym bilansem zysków za podjęty wysiłek. Gra to chillout room, regenerator poczucia sensu dla każdego, kto stracił grunt pod nogami. Między innymi dlatego tak w gry wsiąkamy.

Środek przeciwbólowy i proteza sensu – oto dwie z ważnych funkcji gier, nie tylko w moim przecież przypadku. Teraz też się nimi wspomagam. To była dla mnie wyjątkowo długa, męcząca zima i wciąż nie chce się skończyć. Z całej tej zimy najgorszy był kwiecień, a z niego ostatnie dwa tygodnie. Czuję się jak skuta lodem rzeka, pod którą sączy się przy dnie wątły strumyk. Duszę się pod tą chłodną bryłą, siłą rozpędu brnę w dół koryta, czekam na odwilż. Nie mam siły na bycie kreatywnym i na nowe przygody umysłu. Zawalam wszelkie możliwe terminy (A. i G. – przepraszam), niemal nic nie piszę, a gdy muszę, w pracy – robię to na autopilocie, wcześniej podnosząc się z desek za pomocą kolejnej chemii. Nie, nie takiej, jak może myślicie; sięgam – jak teraz, by móc napisać ten tekst – po w miarę pluszową pseudoefedrynę, jakimś cudem w aptekach bez recepty, gdy się wie, o co prosić. Obłęd, ale jakoś trzeba funkcjonować, jakoś trzeba doczekać wiosny.

W takich fazach nie tykam gier, które wymagają choć minimalnego wysiłku rozpoznania nowej przestrzeni. Liczą się wyłącznie starocie – bezpieczne, aktywujące rutynowo wyćwiczone ścieżki neuronowe. Moje ukochane Tale of Tales nie miałoby szans w te dni nawet z tytułem premierowym, przy biurku rośnie stosik nie otwartych nawet pudełek z nowościami. Wieczorami tłukę w „Counter-Strike’a”. Miarowe iniekcje adrenaliny w krwioobieg wspomagają chemię, świadomość skupia się na krzyżyku celownika, gdy na dust_2 kampię w CT z emką lub augiem obok skrzynek przed galą. Automatyzm powtarzalnych czynności, automatyzm powtarzalnych, dobrze rozpoznanych sytuacji; karma dla mózgu gadziego, który przejmuje kontrolę. Pomaga. No i wróciłem do „Warcrafta 2” – to także bezpieczna, nie niosąca żadnych zagrożeń niespodziewanych stresów gra. Nie zmusza do przecierania myślą nowych szlaków.

Brygada Kryzys i „Fallen, Fallen is Babylon”. Painkiller

Mam parę takich tytułów, do których wracam, by się znieczulić. Cała seria „Heroes of Might & Magic” na przykład. „Civilization”. Warunek: to muszą być piosenki, które dobrze znam. Notabene piosenki też pomagają, zwłaszcza gdy boli co innego niż ciało. Rzecz jasna w grę wchodzą też tylko kawałki znane na pamięć. Niektórymi się tu dzielę, może również je znacie.

Wracając do przecwbólowego działania gier, to rzecz potwierdzona. Są w sieci wyniki badań laboratoryjnych, ale nie mam siły szukać ich teraz i przytaczać, proszki przestają działać, czas spróbować uciec w sen. Na szczęście, odpukać, są przesłanki, by ufać, że wkrótce będzie już z górki i dam radę napisać coś na inny temat, może tym razem bardziej czytelnie. Do zobaczenia.

Na koniec inna piosenka, która pomaga. Malarze i Żołnierze: „Po prostu pastelowe”